Αποχαιρετισμός στην Ελλάδα - Σάιμον Γκας

Γράψε αν μπορείς στο τελευταίο σου όστρακο
τη μέρα τ’ όνομα τον τόπο
και ρίξε το στη θάλασσα για να βουλιάξει.

Γιώργος Σεφέρης

Γυμνοπαιδία – Σαντορίνη

Σε λίγες μέρες η γυναίκα μου κι εγώ αφήνουμε την Αθήνα ύστερα από οκτώ ευτυχισμένα χρόνια στη χώρα σας – πρώτα στη δεκαετία του ’80 και για δεύτερη φορά αυτά τα τελευταία χρόνια. Η Ελλάδα ήταν καλή μαζί μας. Μας χάρισε τον πρώτο μας γιο, που γεννήθηκε εδώ πριν από 23 χρόνια. Μας χάρισε πολλούς φίλους. Μας χάρισε πολλές στιγμές ευτυχίας. Και ποτέ, μα ποτέ δεν μας άφησε να πλήξουμε.

Η Ελλάδα και οι Ελληνες ασκούν έντονη επίδραση στους ξένους. Ο Βρετανός συγγραφέας Lawrence Durrell έγραψε: «Αλλες χώρες μπορούν να σε κάνουν να ανακαλύψεις έθιμα ή παραδόσεις ή τοπία. Η Ελλάδα σου προσφέρει κάτι πιο σκληρό: την ανακάλυψη του εαυτού σου». Στην Ελλάδα εμείς οι Βορειοευρωπαίοι αφήνουμε πίσω μας λίγη απ’ την ψυχραιμία και την επιφυλακτικότητά μας και γινόμαστε πιο εξωστρεφείς, αναζητάμε πιο πολύ τη συντροφιά των άλλων ανθρώπων. Δεν εκπλήσσομαι που η λέξη privacy δεν μεταφράζεται ακριβώς στα Ελληνικά. Αλλά, πάλι, ούτε η λέξη παρέα μεταφράζεται στα Αγγλικά.

Η Ελλάδα άναψε τον πόθο του ταξιδιού σε γενιές και γενιές Βρετανών, και η Μαριάν κι εγώ προσπαθήσαμε να ακολουθήσουμε τα βήματά τους. Η μυρωδία του καπνού του ξύλου που καίγεται ένα φθινοπωρινό απόγευμα στην Ηπειρο, τα λιβάδια με τ’ αγριολούλουδα στην Πελοπόννησο την άνοιξη, τα κρυστάλλινα γαλανά νερά του Ιονίου το καλοκαίρι είναι μερικές από τις αναμνήσεις που θα πάρουμε μαζί μας φεύγοντας.

Οι Ζουλού λένε ότι οι άνθρωποι είναι άνθρωποι μέσα από άλλους ανθρώπους. Η Ελλάδα δεν θα σήμαινε τόσα πολλά για μας αν δεν υπήρχαν οι άνθρωποι που γνωρίσαμε εδώ. Η γιαγιά που μας φίλεψε ροδάκινα απ’ το καλάθι της όταν χάλασε το αυτοκίνητο της παρέας μας, στη Θεσσαλία το 1975. Το ζευγάρι που μας παραχώρησε το διαμέρισμά του, παρόλο που μόλις μας είχε συναντήσει, στο Ρέθυμνο το 1984. Ο ταξιτζής στη Χίο, το 1992, που όταν ο γιος μου ο Κρίστοφερ ζαλισμένος από το ταξίδι έκανε εμετό κι έκανε χάλια και το ταξί και τον ίδιο, αυτός ανησυχούσε μόνο αν ήταν εντάξει το παιδί. Θα μας λείψουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι στην Ελλάδα, που μας έδωσαν τη φιλία τους και τη συντροφιά τους.

Θα θέλαμε επίσης, η Μαριάν κι εγώ, να ευχαριστήσουμε όλους αυτούς που ήταν τόσο επιεικείς και συγχωρητικοί όσο εμείς κατακρεουργούσαμε την ελληνική γλώσσα. Θέλω να ζητήσω ιδιαιτέρως συγγνώμη από μια κυρία που γνώρισα σε μια δεξίωση πριν από λίγα χρόνια. Τη ρώτησα τι δουλειά έκανε ο άντρας της. Μου απάντησε ότι ήταν γεωπόνος. Δυστυχώς, μπέρδεψα τη λέξη γεωπόνος με τη λέξη Γιαπωνέζος. Καθώς η συζήτηση προχωρούσε, διαπίστωσα με έκπληξη ότι δεν ήξερε σχεδόν τίποτε για την Ιαπωνία. Και καθώς επέμενα με τις ερωτήσεις μου για τον ιαπωνικό πολιτισμό, έβλεπα σιγά σιγά τον πανικό να φουντώνει στα μάτια της.

Θα ήθελα ακόμη να ζητήσω συγγνώμη κι από τον προβεβλημένο εκείνον υπουργό, που παρέμεινε ατάραχος όταν τον ρώτησα πώς σκόπευε να αντιμετωπίσει όλες τις προσκλήσεις και όχι τις προκλήσεις του τομέα ευθύνης του. Τώρα ήρθε ο καιρός να πάμε σε μιαν άλλη χώρα. Χαιρόμαστε με την προοπτική των νέων εμπειριών, των νέων ενδιαφερόντων που πάντα φέρνει ένα νέο διπλωματικό πόστο. Οπως λέει κι ο ποιητής:

«Πολλά τα καλοκαιρινά πρωινά να είναι
που με τι ευχαρίστηση, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένες πρωτοϊδωμένους»
Aλλά, δεν θα είναι Ελλάδα.

Αυτό για το οποίο μπορούμε να είμαστε σίγουροι είναι ότι θα επιστρέψουμε. Δεν νομίζουμε ότι η Ελλάδα μας έχει δώσει ακόμη την άδεια να την εγκαταλείψουμε οριστικά. Και όταν επιστρέψουμε δεν θα το κάνουμε μόνο για τους ανθρώπους ή για το τοπίο, αλλά και γιατί η Ελλάδα είναι μια χώρα που θαυμάζουμε για πάρα πολλά πράγματα.

Αλλά αυτό που ιδιαίτερα θαυμάζουμε εδώ είναι η σημασία που δίνουν οι Ελληνες στους οικογενειακούς δεσμούς και τη φιλία, την επιμονή σας να χαίρεστε τη ζωή, την ανοιχτόκαρδη διάθεσή σας, τη γενναιοδωρία σας και την αίσθηση αξιοπρέπειας και ευπρέπειας. Το ταλέντο των Ελλήνων ξεχειλίζει σε κάθε τομέα, από τις καλές τέχνες ώς τον κάθε χώρο δουλειάς και δημιουργίας. Ενα από τα προνόμια που είχα ως πρέσβης στην Ελλάδα ήταν η ευκαιρία που μου έδωσε να συναντήσω τόσους προικισμένους, ζωντανούς ανθρώπους από φοιτητές μέχρι δισεκατομμυριούχους.

Ομολογώ ότι ακόμη και τώρα, μετά οκτώ χρόνια στην Ελλάδα, υπάρχουν ακόμη μερικά πράγματα που δεν καταλαβαίνω. Δεν καταλαβαίνω την ελληνική μανία να βουτάνε όλοι στη θάλασσα κάθε φορά που η θερμοκρασία ανεβαίνει πάνω από τους δέκα βαθμούς. Εγώ μεγάλωσα σε μια χώρα που η θάλασσα ήταν κρύα και γκρίζα και, γενικώς, έπρεπε να αποφεύγεται. Δεν καταλαβαίνω γιατί τα κινητά είναι τόσο δημοφιλή, ενώ τόσες και τόσες Ελληνίδες σε διακοπές έχουν τη συνήθεια να φωνάζουν τόσο δυνατά και σε τόσο ψηλές νότες ώστε οι φωνές τους να σκίζουν τον αιθέρα και λόγγοι και ραχούλες να αντηχούν «έλα Τούλααα…». Θαυμάζουμε το πάθος των Ελλήνων για προσωπική ελευθερία και ελευθερία του λόγου. Ακόμη δεν έχω καταλάβει τα παραθυράκια στην τηλεόραση. Πώς καταλαβαίνει ο ένας τι λέει ο άλλος όταν όλοι μιλούν ταυτόχρονα; Ο στρατηγός Ντε Γκολ αναρωτήθηκε κάποτε πώς είναι δυνατόν να κυβερνήσει κανείς μια χώρα που παράγει 246 διαφορετικά είδη τυριών. Αναρωτιέμαι πώς είναι δυνατόν να κυβερνήσει κανείς μια χώρα που έχει σχεδόν τόσους τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς όσα τυριά έχει η Γαλλία. Αυτό που καταλαβαίνω και ξέρω καλά είναι ότι η Μαριάν και εγώ αισθανόμαστε τεράστια τρυφερότητα, ευγνωμοσύνη και θαυμασμό για μια χώρα που μας φέρθηκε τόσο καλά.

Σ’ ευχαριστώ, Ελλάδα.

* Ο κ. Σάιμον Γκας είναι o απερχόμενος πρεσβευτής της Μεγάλης Βρετανίας στην Ελλάδα.

"Η Καθημερινή", 28/12/2008

Αποχαιρετισμός στον μεγάλο ηγέτη Τάσσο Παπαδόπουλο

«Θα συνεχίσουμε όλοι μαζί. Και θα σ’ έχουμε πάντα συντροφιά ως τη δικαίωση. Αυτή τη μοίρα όρισαν οι θεοί για τους διαχρονικούς αγωνιστές»

Β. Λυσσαρίδης, 15/12/2008

Με βαθιά θλίψη αποχαιρετήσαμε σήμερα οι έχοντες την επίγνωση της Ελληνικότητος έναν από τους τελευταίους ηγέτες του Ελληνισμού, τον Τάσσο Παπαδόπουλο. Και τον αποχαιρετήσαμε με αληθινή συγκίνηση γιατί πραγματικά θα λείψει από τους αγώνες των επόμενων χρόνων που κατά πάσα πιθανότητα θα αποτελέσουν και το κλειδί για την διασφάλιση ή όχι της συνέχειας της πολιτιστικής παρουσίας του Ελληνισμού στην Κύπρο. Με αληθινή συγκίνηση και για έναν ακόμη λόγο: γιατί τόσο στο ιδεολογικοπολιτικό όσο και στο συναισθηματικό επίπεδο της ζωής, μάς επηρέασαν οι λόγοι του Βάσου Λυσσαρίδη αλλά και της κόρης του αείμνηστου ηγέτη Αναστασίας Παπαδοπούλου.

Με τον επικήδειό του, ο Βάσος Λυσσαρίδης κατάφερε και πάλι να ενεργοποιήσει το ένστικτο της εθνικής συνείδησης στους παρόντες, κάτι που καλό θα ήταν να αποτελέσει παράδειγμα για τους εξ Ελλάδος παρόντες στην εξόδιο ακολουθία πολιτικούς και δή τον πρωθυπουργό, οι οποίοι διαχειρίζονται το θλιβερό, καταρρέον υπόλειμμα της πάλαι ποτέ Ελληνικής ιδιοπροσωπίας, το κακέκτυπον και μεταπρατικό αθηναϊκό κρατίδιο και που τούς δίνεται η τελευταία ίσως ευκαιρία να προσπαθήσουν για μία νέα πορεία. Και για να πετύχουν, πρέπει να ξαναπιστέψουν στην δική μας ιδιοπροσωπία, στην ελληνικότητα χωρίς ιδεολογικές ταμπέλες και -ισμους (εθνικισμούς, κομμουνισμούς, κομματισμούς, λαϊκισμούς και άλλα συναφή έξωθεν εισαγόμενα παρα-προϊόντα λοβοτομής), κι έτσι να προσπαθήσουν αληθινά και να διακινδυνεύσουν είτε να χάσουν τους θώκους τους, είτε να αποδείξουν στη συλλογική μνήμη ότι τούς άξιζαν οι θώκοι αυτοί.

Αποδείχτηκε λοιπόν για άλλη μια φορά σήμερα το Σεφερικό ότι στην Κύπρο «το θαύμα λειτουργεί ακόμη». Η Ελληνικότητα διασώζεται στην ψυχή του λαού μας, ασχέτως και της δικής του παρακμής. Τα λόγια και οι πράξεις του Τάσσου Παπαδόπουλου σ’ όλη του την διαχρονική πορεία κατέδειξαν το τεράστιο εθνικό και ηθικό του ανάστημα. Με σταθερή πίστη στις αξίες αυτές, ο Τάσσος Παπαδόπουλος υπήρξε τολμηρός και πρόθυμος για θυσίες, σε βαθμό που και όσοι τον στήριξαν πιθανόν να μην περίμεναν.

Παραδείγματος χάριν, ο γράφων από μικρή ηλικία απέκτησε βαθειά εθνική συνείδηση, αντιλαμβανόμενος αργότερα το αληθές της νόημα στη ζωή τού κάθε ανθρώπου, και της ισορροπίας που πρέπει να κρατούμε μεταξύ των αρχών, παραδόσεων και ηθών μας και του σεβασμού μας προς τα αντίστοιχα των άλλων λαών. Και αυτό επιτυγχάνεται με ευλαβική πίστη μόνον στον ανθρωπισμό, και όχι σε άλλους -ισμούς. Έτσι, με κέντρο τον άνθρωπο, πάντα πίστευα ότι πρέπει να κρίνουμε τους πάντες ως άτομα, βάσει των λόγων αλλά και των πράξεών τους κι έτσι έδινα, δίνω και θα δίνω πίστη σε όσους πληρούν κατά την προσωπική μου γνώμη τις βασικές αυτές αρχές σε οποιονδήποτε τομέα της ζωής, και εν προκειμένω στην πολιτική.

Στα εφηβικά μου λοιπόν χρόνια, όταν πλέον η απλή πληροφόρηση για τα πολιτικά πράγματα άρχισε να μετατρέπεται σε πρωτογενή πολιτική σκέψη, πίστεψα ότι ο τότε κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματός του Τάσσος Παπαδόπουλος πληρούσε τα όσα προανέφερα. Εκ των υστέρων, και από όσα πέρασαν μέσα σε αυτήν την δεκαετία που μεσολάβησε έκτοτε, συμπεραίνω ότι δεν ήταν μόνον η σωστή του στάση, η οξυδέρκεια, η προνοητικότητα και οι άλλες αρετές του που με «τράβηξαν» κοντά του: ήταν η αληθινότητά του, η συμμετοχή του ψυχή τε και σώματι στο πολιτικό του έργο. Μόνον τότε αξίζει ένας πολιτικός: όταν σε πείθει ότι συν-μετέχει στα όσα διακηρύττει, όταν συν-αισθάνεται με τον πολίτη τα διαδραματιζόμενα. Έτσι, από τότε πίστεψα ότι ο άνθρωπος αυτός θα έπρεπε να αναδειχθεί σε Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Μετά το ηρωικό ΟΧΙ του 1940, και τον αντικατοχικό αγώνα που ακολούθησε την Γερμανική-Ιταλική-Βουλγαρική τριπλή κατοχή, δυστυχώς οι Έλληνες δεν είχαν την τύχη να νιώθουν εθνικώς αξιοπρεπείς: εμφύλιος και χούντα στιγμάτισαν το έθνος μας και έθεσαν τα θεμέλια για την πλήρη κατάρρευση των ιδεολογιών (με το κυριολεκτικό τους περιεχόμενο) που ακολούθησε την λεγόμενη «μεταπολίτευση». Και δυστυχώς, η Χούντα των Ανοήτων, γελοιοποίησε κάθε τι που άγγιξε, θέτοντας τα θεμέλια για την αμφισβήτηση της ορθής εθνικής πεποίθησης και συνεπώς θεμέλια και για τα όσα διαδραματίζονται στην Ελλάδα έκτοτε, που επέτειναν την διάλυση της συνοχής του έθνους μας.

Και ήρθε η μεγάλη στιγμή, η 7η Απριλίου 2004. Η μέρα που ξανάδωσε ελπίδα ότι παρά το Γιανναρικό «Finis Graeciae» και τις Μαλεβίτσιες προειδοποιήσεις, που ισχύουν στο ακέραιο, έχουμε ακόμη αμυδρές ελπίδες αναγέννησης. Ήταν η πρώτη μέρα στην μέχρι τότε 21ετη ζωή μου που ένιωσα ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ περήφανος για το έθνος μου. Διότι, όσον και αν είναι πολύ ολίγοι οι έχοντες την επίγνωση της Ελληνικότητος στις μέρες μας, αρκεί κι αυτός ο ΕΝΑΣ, και δή όταν ηγείται, για να περισώσει το μέχρι πριν κινδυνεύον, την αξιοπρέπειά μας. Και τότε μόνον ο πολιτικός κερδίζει την ψυχή του πολίτη και σε προσωπικό επίπεδο, επιβεβαιώνοντας την εμπιστοσύνη που τού δείξαμε -όσοι το πράξαμε- το 2003 και αργότερα το 2008.

Παρακολουθώντας προσεκτικά την μέχρι τότε διαπραγματευτική διαδικασία, και συνειδητοποιώντας στα τέλη Μαρτίου την μεγάλη παγίδα που μεθοδικά και από έτη πολλά μάς έστηναν, και αντιλαμβανόμενος την γεωμετρική αύξηση του βάρους, μέσα από πιέσεις, απειλές και τα συναφή έως τις 07/04/2004 δεν μπορούσε παρά να είμαι πεπεισμένος για την αληθινότητα της συναισθηματικής φόρτισης του Προέδρου, και παράλληλα να νιώσω πολύ, μα πολύ βαθιά μέσα μου το πόσο ορθή και δικαιωμένη ήταν πια η προτίμησή μου στον Τάσσο Παπαδόπουλο. Όπως το ανέφερε στον σπουδαίο και ποιητικό επικήδειό του σήμερα ο Βάσος Λυσσαρίδης: «… με έντονα φορτισμένη λυγμική φωνή, με τη συναίσθηση ότι στεκόσουν ανένδοτος προασπιστής των δικαιωμάτων του λαού μας και θεματοφύλακας της ιστορίας μας. Ο συναισθηματισμός ταιριάζει στον ειλικρινή. Στέρεες οι εθνικές ρίζες με τις πολυχιλιόχρονες ελληνικές παραδόσεις. Στέρεη η προσωπική ιστορία. Προδιαγεγραμμένη, σχεδόν νομοτελειακή η πορεία σου». Με τη συγκίνησή του εκείνη την ημέρα, ο Τάσσος Παπαδόπουλος κέρδισε την ψυχή και το πνεύμα μας εσαεί.

Μπορεί οι δήθεν γραμματιζούμενοι και μορφωμένοι των άστεων να αναλίσκονταν μετά σε ηλίθιες και ανούσιες συζητήσεις για τις τάχατες υποκριτικές του ικανότητες ή για το δήθεν κόλπο του έναντι του λαού, αλλά ο λαός και οι ευ-φυείς κατάλαβαν και ένιωσαν και στήριξαν τον ηγέτη. Προσωπική εμπειρία το καλοκαίρι του 2005 στο Δίον της Κατερίνης: περήφανοι οι Βλάχοι της Μακεδονίας για τον Τάσσο, και πλήρως απογοητευμένοι από το δικό τους κράτος. Είπε ο Λυσσαρίδης: «Πιστός στη λαϊκή εντολή απέρριψε εθνοκτόνα σχέδια, επαναλαμβάνοντας το διαχρονικό στην Ελληνική ιστορία ΟΧΙ, πέρασε το κατώφλι της αιωνιότητας». Και προσθέτω από άρθρο του Χ. Γιανναρά στις 18/04/2004: «Στο διάγγελμά του της 7ης Aπριλίου αποκάλυψε ο Tάσσος Παπαδόπουλος ένα ηγετικό μέγεθος που είχε πολλές δεκαετίες να γνωρίσει σύνολος ο Eλληνισμός. Πολιτική ευθυκρισία, σθεναρή αξιοπρέπεια, στιβαρή αποφασιστικότητα – εικόνα ηγέτη που ξέρει ότι διαχειρίζεται την πορεία της Iστορίας, γι’ αυτό και δεν λογαριάζει απειλές και πιέσεις. Στην πολιτική αλογία του εκφοβισμού και των εκβιασμών αντέταξε τεκμηριωμένα επιχειρήματα πολιτικής νηφαλιότητας. Kαι δίχως συναισθηματικά ρητορεύματα μετάγγισε την αίσθηση εκείνης της ρεαλιστικής φιλοπατρίας που έχει να κάνει με την ίδια την ανθρωπιά του ανθρώπου» και στις 28/11/2004: «Mε σθεναρή και νηφάλια ταπεινότητα, χωρίς τον παραμικρό κομπασμό για το χάρισμα, αναμετρήθηκε με την Iστορία όπως τα μέτρα της θυσιαστικής διακονίας επιβάλλουν. Στο πρόσωπό του, στη στάση, στους λόγους, στις αποφάσεις του, ο Eλληνισμός γνώρισε ένα κορυφαίο κατόρθωμα αυτοσεβασμού. Ξανασυνδέθηκε το ελληνικό όνομα με την αδιαπραγμάτευτη αξιοπρέπεια» [οι τονισμοί δικοί μας].

Θα κλείσω με τα λόγια της Αναστασίας Παπαδοπούλου, της οποίας η σημερινή παρουσία -όπως και όλης της οικογενείας- υπήρξε αξιοπρεπέστατη και υποδειγματικά Ελληνική, Δωρική θα έλεγα: «Εμείς θα ακολουθούμε πάντα το δρόμο που εσύ μας χάραξες και θα τον φωτίζουν οι σκέψεις, οι πράξεις, η ιστορία και η αξιοπρέπειά σου».

Αιωνία σου η μνήμη, αθάνατε ηγέτη! Ο Θεός ας αναπαύει τη ψυχή σου!

Θεόδωρος Δ. Γκότσης
15/12/2008

Τάσσος Παπαδόπουλος (1934-2008)

Με βαθύτατη θλίψη πληροφορηθήκαμε όλοι σήμερα τον θάνατο του Τάσσου Παπαδόπουλου. Όπως έλεγα από τον καιρό του δημοψηφίσματος, η Ιστορία -εφ' όσον γραφτεί ορθά- θα τον κατατάξει ως ένα μεγάλο ηγέτη του Ελληνισμού, που πολλοί δυστυχώς σύγχρονοί του αδυνατούν ή και δεν θέλουν να κατανοήσουν το εύρος της αληθινά ηγετικής προσωπικότητάς του.

Με αλάνθαστη κρίση για τα εθνικά μας ζητήματα και με αμετακίνητο πείσμα, θέληση και αγωνιστικότητα γι' αυτά καθ' όλη τη διάρκεια της πολυτάραχης ζωής του, ο Τάσσος Παπαδόπουλος απέδειξε έργω αλλά και λόγω, με την ρητορική δεινότητά του, το Αριστοτελικόν "ορθώς διανοείσθαι, διά το ορθώς κοινωνείν", τον στόχο δηλαδή ζωής του ιστολογίου αυτού.

07/04/2004

Το περιεχόμενο του ιστορικού διαγγέλματός του της 07/04/2004 αποτελεί την μόνη δυνατή στόχευση εκ μέρους μας για λύση του Κυπριακού. Για όσους κατενόησαν το περιεχόμενό του τότε, και για όσους αληθινά συγκινήθηκαν και δάκρυσαν μαζί με τον Τάσσο (είς εκ των οποίων και ο γράφων) όχι μόνον συναισθανόμενοι το βάρος που σήκωνε ο ηγέτης αυτός εκείνη τη στιγμή, αλλά και κυρίως την βαρύτητα του περιεχομένου των όσων έλεγε, του τρόπου διατύπωσής τους και της πλήρους τεκμηρίωσης των επιχειρημάτων που με τόση προσοχή και αναλυτικότητα εξέφρασε, πραγματικά μόνον ο Τάσσος μαζί με τον Μακάριο και τον Βάσσο Λυσσαρίδη μπορούν να χαρακτηριστούν ηγέτες με το ουσιαστικό περιεχόμενο του όρου. Αντιστάθηκε μπροστά στον γκρεμό όπου μάς οδηγούσε το αδιέξοδο, ετεροβαρές σχέδιο, και όντας αληθινός Έλλην με τη συνέχεια της ιστορικής μας παρουσίας στην ψυχή και το μυαλό, δάκρυσε και συν-κινήθηκε, γιατί οι αληθινά μεγάλοι άνδρες δεν μιλούν με λόγια για την πατρίδα: μιλά η ψυχή τους γι' αυτήν.

Αυτά ως ένας πρώτος ελάχιστος φόρος τιμής στον εκδημήσαντα. Παραθέτω παρακάτω δύο άρθρα που έγραψα τον καιρό των εκλογών ως πρόσθετη τιμή στην μνήμη του, η οποία θα είναι αιώνια, αν καταφέρει ο Ελληνισμός να επιβιώσει των σημείων του ιστορικού του τέλους, που δεικνύουν την κατάντια του έθνους την στιγμή της αποδημίας ενός μεγάλου ηγέτη. Ο Θεός ας αναπαύσει την ψυχή του!

12/12/2008

Για τη Λύση που μάς αξίζει

«Ούτε στους πλατιούς ορίζοντες της εθνικής μας ψυχής, ούτε στην στενή λωρίδα της ιερής μας γης υπάρχει χώρος για δεύτερο κράτος ή διχοτόμηση».

Τάσσος Παπαδόπουλος, 08/02/2008

Για τους ελευθέρως σκεπτομένους πολίτες, για όσους δηλαδή ιεραρχούν στην ζωή τους ως σημαντικότερη προτεραιότητα το Αριστοτελικόν «ορθώς διανοείσθαι διά το ορθώς κοινωνείν» η επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση στην Κύπρο αποτελεί μία κρίσιμη καμπή στην ιστορία του Ελληνισμού καθ’ όλου. Κι αυτό γιατί κρίνεται το αν θα συνεχιστεί αταλάντευτη η στροφή, όσον αφορά το Κυπριακό, που προσεκτικά και μεθοδικά πραγματοποίησε από το 2003 ο Τάσσος Παπαδόπουλος. Μία στροφή από τις συνεχείς διολισθήσεις στην σωστή πορεία που εγγυάται ότι αν προκύψει λύση, τουλάχιστον αυτή θα είναι και λειτουργική και βιώσιμη. Μία στροφή που πραγματοποιήθηκε ευτυχώς στην κατάλληλη στιγμή και η οποία διέσωσε την κρατική μας οντότητα.

Κατά την άποψη του γράφοντος, το 2004 έφερε τον τερματισμό της ουσιαστικής στασιμότητας της περιόδου 1974-2004. Το Κυπριακό, μετά την ένταξή μας στην Ε.Ε. ανεδείχθη σε πραγματικά διεθνές πρόβλημα, μια και νέες προεκτάσεις του επηρεάζουν ουσιαστικά τις σχέσεις μεταξύ διεθνών οργανισμών (άρα και συμφερόντων) όπως τις σχέσεις μεταξύ ΝΑΤΟ και Ε.Ε. Άρα η ανάγκη για τερματισμό της διαμάχης είναι μεγαλύτερη παρά ποτέ άλλοτε. Το Κυπριακό λοιπόν, έχει μπει έκτοτε στην «τελική» του ευθεία. Μπορεί να έχουμε συνηθίσει στην λαθεμένη πίστη ότι το Κυπριακό «δεν λύνεται» όμως είναι σαφές και από την τελευταία πρωτοβουλία ότι η διαμάχη αυτή κλείνει σύντομα τον κύκλο της ζωής της. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο κατά τη νέα διαπραγμάτευση που φαίνεται να βρίσκεται στα σκαριά, πρέπει να έχουμε ως εντολοδόχο της δικής μας πλευράς τον άνθρωπο εκείνο που έχει τις μεγαλύτερες ικανότητες αλλά και την περισσότερη επιμονή πάνω στα αιτήματά μας, που αφορούν όχι μόνον το μέλλον μας ως Κυπριακού Ελληνισμού αλλά έτι περαιτέρω και την επιβίωση του κράτους μας αλλά και του αυριανού κοινού μας κράτους με τους Τουρκοκύπριους. Ενός ανεξάρτητου και ευρωπαϊκού κράτους, χωρίς την επικυριαρχία της Τουρκίας. Όχι ενός δήθεν κράτους, με ουσιαστικό ρόλο αυτόν του Δούρειου Ίππου για την είσοδο της Τουρκίας στην Ε.Ε. προτού εκπληρώσει οποιοδήποτε από τα κριτήρια εισδοχής της.

Μετά την σωστή απόρριψη του Σχεδίου Ανάν V από την Ελληνική Κυπριακή πλευρά, τον Απρίλιο του 2004, πολλοί -δυστυχώς οι δικοί- κατηγορούν την δική μας πλευρά για το αδιέξοδο στο οποίο έφθασε το Κυπριακό μετά τους αδέξιους και εν τέλει ενδοτικούς χειρισμούς της περιόδου 1999-2003. Θεωρούν ότι ο Τάσσος Παπαδόπουλος με τους χειρισμούς του οδήγησε στην χειροτέρευση των προνοιών του Σχεδίου Ανάν από το Σχέδιο III στο Σχέδιο V κι όχι ο σχεδιασμός των Αγγλοαμερικανών για την αποενοχοποίηση της Τουρκίας είτε μέσω ενός ΝΑΙ σε ένα σχέδιο διά-λυσης είτε μέσω ενός ΟΧΙ που θα οδηγούσε στην αναβάθμιση των κατεχομένων και την ανεμπόδιστη πορεία της Τουρκίας προς την Ε.Ε. Αυτήν την ερμηνεία των γεγονότων που οδήγησαν στο δημοψήφισμα έχει όλως παραδόξως αποδεχθεί και ο Ιωάννης Κασουλίδης κατά την παρουσίαση του σχετικού βιβλίου του Ανδρέα Θεοφάνους πρόσφατα, χωρίς ποτέ να εξηγήσει την αντίφαση προς αυτό της αποδοχής εκ μέρους του τού εν λόγω σχεδίου.

Εν συνεχεία, συνεχίζουν να κατηγορούν τον Τάσσο Παπαδόπουλο για τα αρνητικά συμβάντα των τελευταίων ετών, αρνούμενοι την αλήθεια ότι αυτά είναι απότοκα του Δημοψηφίσματος (και κυρίως της ψήφου όσων το υπερψήφισαν) αλλά αρνούμενοι και την πραγματικότητα της βελτίωσης της διαπραγματευτικής μας θέσεως κατά την ίδια περίοδο, που εξαρτήθηκε αποκλειστικά και μόνον από την προαναφερθείσα στροφή που πραγματοποίησε ο Τάσσος Παπαδόπουλος. Ας δούμε όμως σε γενικές γραμμές τα χαρακτηριστικά της στροφής αυτής:

Α). Εδραίωση της σωστής βάσης της Ομοσπονδίας.

Η Ομοσπονδοποίηση της Κύπρου υπήρξε αρχικά ένας μαξιμαλισμός της Τουρκικής πλευράς πριν από τα γεγονότα του 1974. Σήμερα αποτελεί ίσως τη μοναδική οδό για την αποφυγή της οριστικής διχοτόμησης η οποία μπορεί να αποτελέσει σταδιακά και σε βάθος χρόνου το προκάλυμμα για την Τουρκοποίηση ολόκληρου του νησιού. Δυστυχώς, τόσο οι διαπραγματευτές των Ιδεών Γκάλι όσο και οι διαπραγματευτές του Σχεδίου Ανάν δεν επέμειναν από την αρχή σε μερικές «κόκκινες γραμμές». Κι αυτό λόγω της βαθειάς τους πίστης στην λογική του δήθεν «ρεαλισμού» που συνίσταται στο ότι ο αδύναμος πρέπει να υπογράψει το συντομότερο γιατί ο χρόνος θα φέρνει συνεχώς χειρότερα σχέδια και τετελεσμένα. Δηλαδή στην έλλειψη πίστης στον αγώνα για περαιτέρω ενίσχυση και θωράκιση της Κυπριακής Δημοκρατίας που θα μας φέρει στη σωστή θέση για την τελική διαπραγμάτευση.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος κατάφερε να ανατρέψει όλη αυτήν την πορεία (και μάλιστα με βαρύτατο πολιτικό κόστος διεθνώς) και να ακολουθήσει έκτοτε τον δρόμο που προτείνει μία ορθή ομοσπονδία, με το σωστό περιεχόμενο και χωρίς διακρίσεις για οποιονδήποτε από τους πολίτες της. Βασικές πλέον αρχές είναι:

• Έξω από τον όποιο συνεταιρισμό η Τουρκία.
• Καθαρή συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας.
• Επανένταξη Τουρκοκυπρίων με αλλαγή Συντάγματος μέσα από διαπραγμάτευση τεχνοκρατών και ίσως υπό μία Συντακτική Συνέλευση, υπό την αιγίδα της Ε.Ε.

Β). Σοβαρότητα στην διαπραγμάτευση με την κατάθεση τεκμηριωμένων προτάσεων από τη δική μας πλευρά.

Πολλοί μιλούν τώρα για ευελιξία, ξεχνώντας ότι πρώτος ο Τάσσος Παπαδόπουλος έχει δείξει ευελιξία σε πολλές περιπτώσεις. Κυριότερη από αυτές θεωρείται η πρόταση της κυβέρνησης για το άνοιγμα του λιμανιού της Αμμοχώστου με παράλληλη επιστροφή της κλειστής περιοχής της. Μια πρόταση που μπορεί να μην βρήκε ανταπόκριση (τουλάχιστον προς το παρόν) αλλά βοήθησε στην βελτίωση του κλίματος έναντι της Κύπρου στους κόλπους της Ε.Ε. δείχνοντας τη διάθεσή μας για υποβολή εποικοδομητικών προτάσεων. Ας θυμόμαστε το πόσο σκληρά δούλεψε υπέρ της προτάσεως αυτής η Λουξεμβουργιανή προεδρία της Ε.Ε.

Γ). Προσκόλληση στους διεθνείς κανόνες.

Πλέον η πλευρά μας δεν αποδέχεται αποκλίσεις από τις βασικές ελευθερίες του ανθρώπου και τα ανθρώπινα δικαιώματα χάριν και μόνον της πρακτικής και για να «προχωρούν» οι διαπραγματεύσεις. Παράδειγμα, η σε αυστηρό ύφος άμα και τεκμηριωμένη απάντηση του Προέδρου στην έκθεση του Κόφι Ανάν τον Ιούνιο του 2004.

Δ). Ενίσχυση της θέσης της δικής μας πλευράς για πιο ισορροπημένη διαπραγμάτευση (εμπλοκή και των πέντε μονίμων μελών του Σ.Α. του ΟΗΕ στις διαπραγματεύσεις, ένταξη στην Ε.Ε., ένταξη Τουρκίας, σχέσεις Ε.Ε. – ΝΑΤΟ, θέμα πετρελαίων, εντατικοποίηση σχέσεων με Γαλλία και Ρωσία).

Ένα κοινό κράτος με τους Τουρκοκύπριους προϋποθέτει ασφαλώς και κάποιους συμβιβασμούς. Η δική μας πλευρά όμως, δυστυχώς, διαχρονικά έχει προβεί σε όλες εκείνες τις λογικές (και μη) παραχωρήσεις που θα ανέμενε ένα αντικειμενικός τρίτος παρατηρητής και αυτός είναι και ο λόγος όπου πλέον «ευελιξία» στις διαπραγματεύσεις, στην δική μας περίπτωση ισούται με ενδοτισμό. Ασφαλώς όχι ηθελημένο, αλλά δυστυχώς πραγματικό. Για να μην εμπλακούμε όμως σε άλλου είδους συζητήσεις, αρκεί να αναφερθεί ότι το σίγουρο είναι ότι για να λειτουργήσει το νέο κράτος θα πρέπει να το νιώθουμε και οι δύο πλευρές ως δικό μας, ότι δηλαδή μάς εκπροσωπεί. Δηλαδή οι Ελληνοκύπριοι να συνεχίσουν να νιώθουν τη συνέχεια του κράτους που καλώς ή κακώς εκπροσώπησαν μόνοι τους για 44 τώρα χρόνια, αλλά και οι Τουρκοκύπριοι να ξανανιώσουν τμήμα ενός κράτους κι όχι ενός υποτελούς στην Τουρκία παρανόμου μορφώματος. Κι αυτό μπορεί να διασφαλιστεί και για τις δύο κοινότητες μόνον επί της βάσεως της τήρησης των αρχών του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος απέδειξε, αν μη τί άλλο, σε όλη την πολιτική του ιστορία ότι παραμένει πιστός στις αρχές και τις αξίες που εμπεριέχουν την ψυχή και την ιστορική συνέχεια του Ελληνισμού στην Κύπρο. Μία ιστορική παρουσία που ασχέτως των στρεβλώσεων των εθνικισμών της κάποτε Δεξιάς και των Διεθνισμών της κάποτε Αριστεράς, επιβιώνει ώς σήμερα στην γλώσσα και την ψυχή του λαού μας. Δηλαδή, μετά το τέλος των ιδεολογιών, απεδείχθη ότι η αγάπη για τον πάτριο τόπο είναι μία πραγματικότητα κι όχι το κατασκεύασμα ενός κάποιου εθνικισμού που μάς επεβλήθη. Περαιτέρω, με την στάση του στο Δημοψήφισμα απέδειξε ότι έχει τα κότσια να κάνει το σωστό ασχέτως πιέσεων, που για όσους μπόρεσαν να νιώσουν το κλίμα της εποχής, ήσαν πραγματικά αφόρητες.

Είπαμε και στην εισαγωγή ότι κατά κύριο λόγο στις 17 και 24 Φεβρουαρίου κρίνεται η στροφή που περιγράφεται ανωτέρω στο Κυπριακό. Και αυτή κρίνεται όχι μόνον γιατί οι άλλοι δύο υποψήφιοι εκ των πραγμάτων αδυνατούν για διάφορους λόγους να τη συνεχίσουν ακόμη και αν το θέλουν, αλλά κρίνεται και από μέρους της ίδιας της ιστορικής νομοτέλειας, μια και δυστυχώς το Ελληνικό μας Έθνος στις κρίσιμες καμπές αδυνατούσε να κατανοήσει την κρισιμότητά τους, και εμφορούμενο από την γκρίνια της κούρασης δεν έβλεπε μακροπρόθεσμα με τραγικά αποτελέσματα. Καιρός είναι όσοι ελευθέρως σκέπτονται να δουν μακρυά, και ασχέτως των συνθηκών της αποχαύνωσης και του καταναλωτισμού υπό τις οποίες διεξάγεται ο αγώνας μας για λύση (που στην ουσία του είναι ο αγώνας για την πλήρη ανεξαρτησία και διατήρηση της κρατικής μας οντότητας) να πιστέψουν σε αυτόν και να ψηφίσουν τον άνθρωπο που αν μη τι άλλο αρνήθηκε την κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας εν μία νυκτί χωρίς κανένα σαφές και λογικό αντίτιμο. Και ας μη ξεχνούμε ότι στην Κύπρο, όπως έλεγε ο αείμνηστος Ευάγγελος Φλωράκης «ο εχθρός είναι εντός των τειχών». Το «ποτζεί» όπως πολλοί ηλιθίως, και ιδιαιτέρως οι νέοι, το χαρακτηρίζουν είναι δικό μας, τμήμα του κράτους μας κι όχι χώρος Τουρκικής επικυριαρχίας. Οι Τούρκοι πρέπει να γίνουν γείτονες, κι όχι διαρρήκτες, και οι Τουρκοκύπριοι συνέταιροι κι όχι εχθροί. Όταν όλες οι πλευρές κατανοήσουν το απλό αυτό πράγμα, τα προβλήματα θα βρουν μία λύση και μόνον τότε αυτή θα είναι λειτουργική. Όταν πιστέψουν σε αυτήν αυτοί που θα πρέπει και να την εφαρμόσουν.

Τώρα που υπάρχει η διαδικασία Γκαμπάρι της 8ης Ιουλίου 2006 ο Τάσσος Παπαδόπουλος είναι ο άνθρωπος που έχει τα περισσότερα περιθώρια να «παίξει» χοντρά το παιγνίδι, ώστε να μπορέσει να ισοσκελιστεί η βαρύτατη αδυναμία μας -διπλωματική και στρατιωτική- έναντι της κατοχικής δύναμης. Μόνον τότε οι γείτονες υπάρχει περίπτωση να δελεαστούν -και να πειθαναγκαστούν- να χρησιμοποιήσουν το κλειδί της λύσης, που άλλοι αλλά και η δική τους ετοιμότητα και προετοιμασία τους διασφάλισαν.

10/02/2008

Ο Τρίτος Πόλος: Μία Ευκαιρία που Χάθηκε

Ασχέτως του τελικού αποτελέσματος των μεθαυριανών Προεδρικών Εκλογών, σίγουρα ήδη από την 17η Φεβρουαρίου υπάρχει ένα δεδομένο: ο Τάσσος Παπαδόπουλος είναι πλέον ο απερχόμενος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Οι άνθρωποι που ελευθέρως επι-κοινωνούν τις ιδέες τους και προτάσσουν το συμφέρον της πατρίδος ως το μόνον αξιο-λογικό τους κριτήριο στην επιλογή τους επί των πολιτικών πραγμάτων, πρέπει να αναλογισθούν τον αντίκτυπο αυτής της «ετυμηγορίας» του «λαού» πάνω στο εθνικό μας θέμα. Το μήνυμα που σωστά ή λαθεμένα αυτομάτως εκπέμπει τόσο στην Τουρκοκυπριακή και Τουρκική ηγεσία όσο και στην λεγόμενη «διεθνή κοινότητα». Δυστυχώς οι πολίτες, πάντοτε αγόμενοι και φερόμενοι από τις κομματικές τους «ηγεσίες», δεν εξασκούν στις μέρες μας την πρώτη υποχρέωσή τους ως πολιτών: την αξιολογική σύγκριση με κριτήρια πατριωτικά κατά πρώτον, αξιοσύνης και ικανοτήτων κατά δεύτερον. Και έτι περαιτέρω, αδυνατούν να κατανοήσουν το τί εστί Κυπριακό Πρόβλημα, ποιά είναι η ουσία του και τη φάση στην οποία βρίσκεται. Ερμήνευσαν την στασιμότητα ως αδιέξοδο, κι όχι ως την αναμονή των ξένων μέχρι το «ξεφόρτωμα» του Τάσσου Παπαδόπουλου, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τελικά πέτυχαν.

Φυσικά δεν υπονοείται εδώ ότι οι εναπομείναντες υποψήφιοι έχουν μειωμένες αντιστάσεις ή ότι απαραιτήτως θα αποδεχθούν την επαναφορά απαράδεκτων προνοιών. Απλώς εννοείται σαφώς και κατηγορηματικώς η απλή αλήθεια: η επανεκλογή του Τάσσου Παπαδόπουλου θα έδινε ακόμη πιο ξεκάθαρα και κρυστάλλινα στους ξένους να κατανοήσουν ότι πρέπει επιτέλους να λάβουν σοβαρά υπόψιν τις απόψεις της δικής μας πλευράς ώστε να προχωρήσουμε επιτέλους στην τελική διαπραγμάτευση επί τη βάσει των σωστών αρχών. Όπως πολλάκις έχουμε αναφέρει, το Κυπριακό «κλείνει». Και ο Τάσσος Παπαδόπουλος δυστυχώς δεν θα μπορέσει να κριθεί για το σύνολον της πολιτικής του μια και αυτή διακόπηκε στην μέση. Ένα λάθος που είναι πιθανόν να βρεθεί μπροστά μας. Μία ακόμη επιλογή των ανθρώπων που αδυνατούν να σκεφθούν πίσω αλλά και πέρα από την εποχή τους. Που δεν αντιλαμβάνονται το τί εστί Ιστορία και το τί εστί Χρόνος.

Όσο για το τί έφταιξε; Εκτός από κάποια χαρακτηριστικά της προσωπικότητος του απερχομένου Προέδρου που επηρεάζουν τους σημερινούς «πολίτες» - οπαδούς, αναμφίβολα έφταιξε η βραχεία οπτική και των όσων στήριξαν τον Τάσσο Παπαδόπουλο. Η Προεδρεία του, αποτέλεσε την ευκαιρία για την ανατροπή του Κυπριακού πολιτικού σκηνικού. Η δύναμη της προσωπικότητάς του συγκέντρωσε για πρώτη φορά από τον καιρό του τέλους της Μακαριακής εποχής όλα τα κόμματα (πλήν των δύο ακραίων πόλων της κάποτε Αριστεράς και κάποτε Δεξιάς) σε έναν εν δυνάμει πόλο του οποίου δυστυχώς κανένας δεν απετόλμησε την ίδρυση και τη σύμπηξή του σε ένα ισχυρό Κεντρώο κόμμα. Λίγοι νουνεχείς κατάλαβαν αυτήν την ανάγκη, όπως π.χ. ο Ανδρέας Αγγελίδης. Και αν απετολμήτο κάτι τέτοιο, και μάλιστα μετά την αποχώρηση του ΑΚΕΛ από την Κυβέρνηση, σήμερα κατά πάσα λογική πιθανότητα, θα ήταν άλλο το δίδυμο του δευτέρου εκλογικού γύρου.

Το μόνο που μπορεί να ευχηθεί κανείς είναι: όποιος και αν εκλεγεί, να μπορέσει πράγματι να ενώσει τις δυνάμεις του λαού μας, γιατί στην επερχόμενη διαπραγμάτευση για το Κυπριακό μόνον ενωμένοι μπορούμε να πετύχουμε το καλύτερο. Ενωμένοι και θωρακίζοντας την ύπαρξη του κράτους μας, ας αγωνιστούμε για την τελική μας δικαίωση που δεν είναι τίποτε άλλο από την διασφάλιση της ενότητας μεν αλλά και της πλήρους ανεξαρτησίας και δικαιοσύνης στο κοινό Κυπριακό μας κράτος με τους Τουρκοκυπρίους.


23/02/2008