«Επανίδρυση» ή χαοτική διάλυση - ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ

Η έντιμη δημοσιογραφία απευθύνει εκκλήσεις στην κυβέρνηση, καθημερινά: Να συνειδητοποιήσουν, πρωθυπουργός και υπουργοί, την κρισιμότητα των στιγμών, την κατεπείγουσα ανάγκη τόλμης, αποφασιστικότητας.

Οι λέξεις «χρέος», «ευθύνες», στη μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου εποχή, είναι κενές από περιεχόμενο. Να μπορούσαν τουλάχιστον οι εκκλήσεις της έντιμης δημοσιογραφίας να διεγείρουν φιλοδοξίες στους εξουσιαστές μας. Να συνειδητοποιήσουν, πρωθυπουργός και υπουργοί, την ιστορική ευκαιρία που τους προσφέρεται. Σε αυτό το επάγγελμα που επέλεξαν, πέρα από το κυνηγητό της ποικιλότροπης φτηνής ηδονής, οι ευκαιρίες να ξεχωρίσουν από την ανυπόληπτη μάζα των ομοτέχνων τους είναι ελάχιστες, σπάνιες. Και οι σήμερα κυβερνώντες την Ελλάδα έχουν τη σπάνια τύχη: Μπορούν να διακριθούν, να σημαδέψουν την Ιστορία.

Οπως οι φιλόδοξοι στρατιωτικοί ορέγονται πόλεμο, έτσι οι φιλόδοξοι της πολιτικής πρέπει να λογαριάζουν τύχη τη διαχείριση κρίσης, κινδύνου. Ξέρουν ότι, σε πολύ κρίσιμες στιγμές, ακόμα και θλιβερές μετριότητες, αν αρπάξουν την ευκαιρία, ντύνονται μεγαλείο. Κοινό νου χρειάζονται, λίγη πονηριά και πολλή τόλμη. Τόλμη διακινδύνευσης.

Μέσα σε μήνες, όχι περισσότερο, η σημερινή κυβέρνηση πρέπει να επανιδρύσει το κράτος. Κυριολεκτικά. Και ένα τέτοιο ιστορικό εγχείρημα τελεσφορεί μόνο σε στιγμές τεράστιας απειλής, μέγιστου κινδύνου. Η σημερινή κυβέρνηση ή θα ξαναστήσει από την αρχή, σε άλλη λογική, το κράτος, ή θα κηρύξει «στάση πληρωμών», αδυναμία καταβολής μισθών και συντάξεων, κατάσχεση τραπεζικών καταθέσεων. Και θα εξοντωθεί η ίδια μέσα στο χάος, στη φρίκη της βίας.

Πώς μπορεί να ξαναστηθεί από την αρχή κράτος στην Ελλάδα σήμερα; Μόνο αν η κυβέρνηση τολμήσει να αυτοκαταργηθεί ως κομματική ιδιοτέλεια, να παραιτηθεί από κάθε προσδοκία επανεκλογής. Μοιάζει πρόβλεψη, αλλά είναι μάλλον η βεβαιότερη των βεβαιοτήτων: Αν η σημερινή κυβέρνηση διακινδυνεύσει την επανίδρυση του κράτους αδιαφορώντας για την επανεκλογή της, και πετύχει την επανίδρυση, ο λαός θα την κρατάει στην εξουσία για τριάντα χρόνια. Η πρόβλεψη ίσχυε και για την κυβέρνηση Κ. Καραμανλή του βραχέος. Ο ίδιος αντιπαρήλθε τότε την πρόβλεψη. Σήμερα, αν τολμήσει να εμφανιστεί σε δημόσιο χώρο, οι πολίτες τον λοιδορούν, τον προπηλακίζουν. Είναι ένας ζωντανός νεκρός.

Στην πράξη απλό δεν είναι να επανιδρυθεί το κράτος. Αλλά δεν είναι και ακατόρθωτο. Η γενική αρχή (η στόχευση της επανίδρυσης) μοιάζει σαφής: Να αντιστραφούν οι όροι λειτουργίας κάθε κρατικής υπηρεσίας, η οργάνωση της λειτουργίας να αποβλέπει στην εξυπηρέτηση αναγκών της κοινωνίας, όχι στην εξυπηρέτηση αναγκών (και επιθυμιών) της δημοσιοϋπαλληλίας και των κομμάτων.

Η λογική εξυπηρέτησης της κοινωνίας (όχι των κομμάτων και της πελατείας τους) οργανωτικά μπορεί να μεταφραστεί σε θεσμικό, διοικητικό σχήμα. Να πρωτεύει η παραγωγή έργου, η έμπρακτη (ποσοτικά μετρητή και ποιοτικά αξιολογούμενη) εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών. Το οργανωτικό σχήμα να προκύπτει από σαφή οριοθέτηση απαιτήσεων και αρμοδιοτήτων κάθε τομέα υπηρεσιών, με έλεγχο να μην συγχέονται οι αρμοδιότητες των ποικίλων τομέων. Να ιεραρχείται η διαβάθμιση ευθυνών σε κάθε άρθρωση του θεσμού, η ιεράρχηση να είναι λειτουργική, να εξασφαλίζει τη συνεχή αξιολόγηση ανταπόκρισης του προσωπικού στις ευθύνες του. Εξαρτάται από την πολιτική βούληση αν τα κριτήρια, τόσο της ιεράρχησης των ευθυνών όσο και του ελέγχου ανταπόκρισης στις ευθύνες, θα είναι ακομμάτιστα, υπηρεσιακά, η εφαρμογή τους απροκατάληπτη.

Υπάρχει τεχνογνωσία σήμερα που τη λογική άρθρωσης των λειτουργιών του κράτους την κάνει πράξη και θεσμούς. Η πολιτική βούληση είναι το ζητούμενο. Η χωρίς αναστολές κομματικής ιδιοτέλειας βούληση, η σθεναρά αποφασισμένη να διακινδυνεύσει. Για να εφαρμοστεί μια στοιχειώδης λογική λειτουργικής αποτελεσματικότητας του κράτους στη σημερινή Ελλάδα, πρέπει το κράτος που ξέρουμε να καταλυθεί και να ξαναστηθεί από την αρχή. Αυτή την ανατροπή ή θα την κάνει η υπάρχουσα κυβέρνηση του ολίγιστου τωρινού πρωθυπουργού μας ή θα την αναλάβει όποιο ανεξέλεγκτο φασιστικό γκρουπούσκουλο προλάβει να εκμεταλλευτεί το χάος μετά την κατάρρευση. ΄Η κάποια ξένη δύναμη που θα έχει επέμβει.

Μπορεί ένας Παπανδρέου, που έχει στο κύτταρό του, τρεις γενιές τώρα, τον λαϊκισμό, να τολμήσει ανατροπή του υπάρχοντος κράτους και επανίδρυσή του; Θα διανοηθεί να θυσιάσει τα προσφιλέστερα και πιο αδίστακτα γεννοβόλια της οικογένειας: τους συνδικαλιστές, να τους εκθρονίσει από αυθέντες και απόλυτους δεσπότες του κράτους; Θα δεχθούν ποτέ οι συνδικαλιστές επικυρίαρχοι έλεγχο ποιότητας και αξιοκρατία, προκειμένου να προκύψει κράτος παραγωγικό με διεθνή αξιοπιστία; Θα επιτρέψουν οι κατ’ εθισμόν, επί τριάντα έξι χρόνια, ασύδοτοι τύραννοι να αξιολογείται η ικανότητα, η εργατικότητα, η συνέπεια, να αμείβεται ο ευφυής και δημιουργικός, να απολύεται ή να μετατάσσεται ο ράθυμος, ο ανίκανος, ο φαύλος;

Επί έξι ολόκληρα χρόνια που κυβερνούσε τη χώρα ο Καραμανλής ο βραχύς, αυτή εδώ η περιθωριακή επιφυλλίδα κραύγαζε (άκομψα ίσως, αδέξια αλλά όχι κακόπιστα) ότι ο ηγέτης είναι δραματικά ανεπαρκής, η χώρα οδηγείται νομοτελειακά σε συμφορά. Και εισέπραττε η επιφυλλίδα οργή, δυσαρέσκεια, μομφές για «υπερβολή», «απαισιοδοξία», «εισαγγελική έπαρση». Δεν έχω τις ικανότητες ούτε του οξυδερκούς πολιτικού αναλυτή ούτε του χαρισματικού προφήτη. Εμαθα σαν δάσκαλος να ξεχωρίζω τους χαρακτήρες τους ασκημένους στην αυτοκριτική και έτοιμους να αναγνωρίσουν λάθη παλεύοντας για στόχους που τίμια τους πιστεύουν, από χαρακτήρες εγκλωβισμένους στη βολική αυτάρκεια, δίχως ουσιαστικούς προβληματισμούς, γι’ αυτό και ανίκανους να πιστέψουν σε στόχους, να παλέψουν για στόχους.

Ταπεινά φρονώ, λοιπόν, δηλαδή με όση μπορώ εναργέστερη αποδοχή της πιθανότητας να λαθεύω, ότι και ο σημερινός πρωθυπουργός, όσο και αν «τανύεται επ’ άκρων ονύχων» να φαντάζει πολύς, δεν έχει δυστυχώς ούτε τη στόφα ούτε την καλλιέργεια για να πετύχει την αυθυπέρβαση που χαρακτηρίζει τον ηγέτη και που την απαιτεί ο ασφυκτικός σήμερα πνιγμός της χώρας. Θα μπορούσε να είναι ένας υποφερτός έως μέτριος διαχειριστής κομματικού κράτους σε συνθήκες «ομαλότητας» (δηλαδή παραισθησιογόνων ψευδαισθήσεων). Αλλά για να αναχαιτίσει το επερχόμενο χάος, είναι κραυγαλέα ακατάλληλος.

Θεωρητικά, η μόνη λύση που απομένει, είναι μια κυβέρνηση προσωπικοτήτων. Συνταγματικά δυσεπίτευκτη, και δίκοπο μαχαίρι το ποιος θα τη συγκροτήσει. Αλλά εναλλακτικό ενδεχόμενο, μάλλον το χάος.

"Η Καθημερινή", 30/05/2010

Ωρα για «Συντακτική Εθνοσυνέλευση» - ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ

Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του επιχειρούν να διαχειριστούν τη χρεοκοπία του ελλαδικού κράτους ζητώντας διεθνείς εγγυήσεις για να συνεχίσει η χώρα να δανείζεται. Οι εγγυήτριες κυβερνήσεις απαιτούν ως αντιστάθμισμα των εγγυήσεών τους μέτρα περιορισμού της ξέφρενης κρατικής σπατάλης με την οποία συντηρείται στην Ελλάδα το καθεστώς της κομματοκρατίας. Και ο κατ’ αυτευφημισμόν «σοσιαλιστής» πρωθυπουργός προσφέρει ό,τι πιο παράλογο σε κοινωνική αδικία μέτρο.

Δεν διανοείται να απαλλάξει το κράτος από τη σωρεία των αυθαίρετα, για κομματικό ρουσφέτι, διορισμένων. Να απολύσει, έστω για τα μάτια, τις εκατοντάδες που διορίστηκαν στη Βουλή λίγες μόλις μέρες ή ώρες πριν από τις τελευταίες εκλογές προκλητικά και αδιάντροπα. Του είναι αδιανόητο να πολεμήσει την κρατική σπατάλη με θεσμούς και όχι με προσωρινά, γενικά και άδικα μέτρα: Να συγκροτήσει θεσμούς αδιάβλητης αξιολόγησης της δημοσιοϋπαλληλίας, να αμείψει τους ικανούς και εργατικούς, να απολύσει τις μάζες των κηφήνων και ανίκανων. Προτιμάει (το θεωρεί αυτονόητο) να περικόψει τους μισθούς όλων και όλες τις συντάξεις, προκειμένου να συντηρήσει το εξωφρενικά υπερτροφικό και αντιπαραγωγικό κράτος: καίριο πελατειακό υποστύλωμα της κομματοκρατίας.

Γενικές και αδιάκριτες περικοπές αποδοχών, εξοντωτική της φτωχολογιάς έμμεση φορολογία, σπασμωδικά και επιδερμικά πυροσβεστικά μέτρα – δεν διανοείται ο πρωθυπουργός να θίξει τη θεσμική υποδομή και στοιχείωση της κρατικής σπατάλης. Δεν καταλαβαίνει ότι χωρίς θεσμούς ελέγχου και αξιοκρατικής διαβάθμισης των δημοσίων υπαλλήλων αποκλείεται το κράτος να καταστεί λειτουργικό, να γίνει παραγωγικός ο ρυθμός ζωής της χώρας. Και αν ο πρωθυπουργός δεν επαρκεί ή δεν θέλει να το καταλάβει, οι «άτεγκτοι» εγγυητές του δανεισμού μας δεν αντιλαμβάνονται ότι το πελατειακό κράτος της ελλαδικής κομματοκρατίας είναι «πίθος των Δαναΐδων»; Οτι κανένας ποτέ δανεισμός δεν θα μπορέσει να κορέσει την τυφλή απαίτηση του κομματικοποιημένου Νεοέλληνα να τον πληρώνει το κράτος για να κάθεται;

Δεν ενδιαφέρεται ο κληρονομικώ χρίσματι πρωθυπουργός να αξιοποιήσει το σοκ της οικονομικής καταστροφής και την απώλεια αυτεξουσιότητας της χώρας για να ασφαλίσει τα λαϊκά συμφέροντα, να απαλλάξει τις αδύναμες κοινωνικές τάξεις από τον αντικοινωνικό σαδισμό των συνδικαλισμένων συμφερόντων. Να πατάξει τις «πορείες» που νεκρώνουν την αγορά και ρίχνουν στην ανεργία την υπαλληλία μικροεπιχειρήσεων και καταστημάτων. Να εφαρμόσει με συνέπεια τις διατάξεις του Συντάγματος για τον δημοσιοϋπαλληλικό συνδικαλισμό, να κολάσει αμείλικτα τον γκανγκστερικό εκβιασμό των απεργιών «κοινωνικού κόστους». Να προστατεύσει το λαϊκό σώμα από τους οργανωμένους υπονομευτές του λαϊκού συμφέροντος που επιδιώκουν μεθοδικά επίταση της φτώχειας και της εξαθλίωσης, μήπως και πετύχουν, οι ψυχανώμαλοι, να φτάσουν στην εξουσία με «επανάσταση του προλεταριάτου»!

Ο ολίγιστος πρωθυπουργός μας και οι νεήλυδες επιτελείς του ασκούν την πολιτική (δηλαδή διαχειρίζονται τη ζωή μας και τα όνειρα των παιδιών μας) ωσάν να παίζουν πόκερ ή μπριτζ. Η λογική τους είναι, φανερά, λογική του παίκτη που θέλει να κερδίσει την παρτίδα, όχι ανθρώπων που πονάνε και μάχονται για κοινωνική αλλαγή, για τίμια επανίδρυση του διαλυμένου και διεφθαρμένου κράτους, για κοινωνική δικαιοσύνη και ποιότητα ζωής. Δεν μπορούν να σκεφθούν με τέτοιες προτεραιότητες. Αν μπορούσαν, θα είχαν πάψει να λένε ψέματα ή θα είχαν ζητήσει αυθόρμητα συγγνώμη για την πλησμονή της ψευδολογίας ότι «υπάρχουν χρήματα», ότι κομίζουν «πράσινη ανάπτυξη» και τα όμοια της παπανδρεϊκής ασύστολης κιβδηλίας.

Η οικονομική χρεοκοπία δεν είναι τεχνικό, διαχειριστικό πρόβλημα, είναι οργανικό σύμπτωμα κοινωνικής παρακμής, απώλειας «νοήματος» της συνύπαρξης, της μετοχής σε κοινωνία σχέσεων, στη χαρά του ανήκειν. Μια συλλογικότητα παρακμάζει όταν ο άσχετος, α-νόητος βίος εξαναγκάζει σε πληθωρισμό ιδιοτέλειας, σε παραίτηση από τη δημιουργία, σε χρησιμοθηρική αποκλειστικά εκδοχή της παραγωγικότητας. Το πραγματικό αίτιο της οικονομικής χρεοκοπίας είναι η υποβάθμιση των απαιτήσεων για ποιότητα ζωής, η υποκατάσταση της δημιουργικότητας του ανθρώπου από την ηδονιστική χρησιμοθηρία και την καταναλωτική βουλιμία, η έκλειψη της άμιλλας.

Ο ανθρωπολογικός τύπος του «πασόκου» ή του «νεοδημοκράτη» ή του «προοδευτικού αριστερού» δεν ενδιαφέρεται για το τι θα δημιουργήσει στη ζωή του, αλλά για το πώς θα βγάλει λεφτά, θα κερδίσει εύκολο χρήμα. Αυτή τη νοο-τροπία εκφράζει τυπικά ο τάχα και πολιτικός λόγος όλων των συντεχνιών του κομματικού παλκοσένικου, με αυτή τη «φιλοσοφία» οργανώνουν την παιδεία των Ελλήνων, τριάντα χρόνια τώρα, οι συμπλεγματικοί «εκσυγχρονιστές» των κομμάτων εξουσίας, αυτούς τους στόχους της εγωκεντρικής καταναλωτικής λαγνείας και του ακοινώνητου απαιτητή «δικαιωμάτων» καλλιεργούν οι έμποροι της τηλεοπτικής αποχαύνωσης.

Οι συντεχνίες όλες του κομματικού φάσματος είναι μέρος του προβλήματος, οι βασικοί συντελεστές του προβλήματος που βιώνει ο τόπος, γι’ αυτό και μοιάζει λογικά και πραγματικά αδύνατο να οδηγήσουν σε λύση, σε πραγματικό ξεπέρασμα της χρεοκοπίας. Θα συνεχίσουν να παζαρεύουν δάνεια, να υποδουλώνουν τη χώρα στους εγγυητές των δανείων, εξ ορισμού ανίκανοι να εμπνεύσουν στον λαό κίνητρα και στόχους παραγωγικότητας, ζωτικά αναπληρώματα των καταναλωτικών υστερήσεων.

Με άλλα λόγια: Είναι παράλογο και αντιφατικό να περιμένουμε από τα κόμματα την ανάκαμψη της οικονομίας, την επανίδρυση του κράτους, την ανασύνταξη της ελληνικής κοινωνίας. Εχουμε αναρίθμητα τεκμήρια, αναμφίβολες αποδείξεις, ότι δεν μπορούν να το κάνουν. Τα υπάρχοντα κόμματα έχουν ιστορικά τελειώσει, το πολιτικό προσωπικό της χώρας είναι οριστικά φθαρμένο, ντροπιαστικά εκφαυλισμένο, γελοιωδώς ανίκανο, εγκληματικά ένοχο. Η χώρα χρειάζεται μεταπολίτευση, εκλογές για Συντακτική Συνέλευση, καινούργιο εξ υπαρχής Σύνταγμα.

Η καταστροφή που μόλις αρχίζουμε να βιώνουμε, νομοτελειακά επερχόμενη, είναι και η μεγάλη μας, μάλλον τελευταία, ιστορική ευκαιρία. Στον κοινής αποδοχής (πλην κρετινοειδών «Λακεδαιμονίων») Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια επιφύλαξε η Ιστορία το προνόμιο και την ευθύνη να σαρκώσει σε πράξη την ευκαιρία: Με σοβαρή προεργασία ανιδιοτελών συνταγματολόγων να συγκροτήσει κυβέρνηση επιστρατευμένων προσωπικοτήτων που θα αντιμετωπίσει με κοινωνικά κριτήρια την οικονομική χρεοκοπία, θα συγκαλέσει Συντακτική Εθνοσυνέλευση, θα δώσει στη χώρα καινούργιο Σύνταγμα.

Ενας καταστατικός χάρτης καταγωγικά ανυπότακτος στην κομματικά διεφθαρμένη μερίδα της ελλαδικής κοινωνίας μπορεί να γίνει καταλύτης για ελπιδοφόρο κοινωνικό μετασχηματισμό.

"Η Καθημερινή", 09/05/2010