Αν και σύμφωνα με την εκλογική αριθμητική ο Δημήτρης Χριστόφιας έχει περισσότερες πιθανότητες νίκης, η έκβαση της μάχης για την προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας απέχει πολύ από το να είναι δεδομένη. Ο Γιαννάκης Κασουλίδης (υποψήφιος του δεξιού ΔΗΣΥ) εξασφάλισε την ανοικτή υποστήριξη του Αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου, αλλά ο ηγέτης του κομμουνιστικογενούς ΑΚΕΛ έχει -με συμβατικούς όρους τουλάχιστον- σημαντικότερο πλεονέκτημα. Τα μεγαλύτερα κόμματα του ενδιάμεσου χώρου τάχθηκαν υπέρ του. Η κεντροαριστερή ΕΔΕΚ εξ αρχής και το κεντρώο ΔΗΚΟ στη συνέχεια.
Σε ό,τι αφορά την ΕΔΕΚ, έχει σημασία η σιωπή του ιστορικού ηγέτη της Βάσου Λυσσαρίδη. Σε ό,τι αφορά το ΔΗΚΟ, σημειώθηκε παλινδρόμηση. Αρχικά εκδηλώθηκε μία τάση υποστήριξης του Γ. Κασουλίδη, αλλά το κλίμα γρήγορα άλλαξε. Η στροφή αποδόθηκε σε παρασκηνιακή παρέμβαση του Τάσσου Παπαδόπουλου υπέρ του Δ. Χριστόφια. Ο απερχόμενος πρόεδρος, όμως, το διαψεύδει κατηγορηματικά. Υπενθυμίζουμε ότι δημοσίως δήλωσε ότι δεν θα πάρει θέση.
Από την περασμένη Κυριακή το βράδυ έλαβε χώρα ένα οργιώδες πολιτικό παζάρι. Ο Τ. Παπαδόπουλος άκουσε από τους αντιπάλους του τα πιο θερμά λόγια για τις υπηρεσίες του στην Κύπρο. Και οι δύο υποψήφιοι του δεύτερου γύρου αφενός πρόσφεραν υπουργεία κι αφετέρου ανέλαβαν δεσμεύσεις για την πολιτική στο Κυπριακό. Το ΔΗΚΟ υποστηρίζει Χριστόφια έχοντας εξασφαλίσει την προεδρία της Βουλής, το υπουργείο Εξωτερικών και ορισμένα ακόμα χαρτοφυλάκια. Παρ' όλα αυτά, ανώτατα στελέχη του γύρισαν την πλάτη στην κομματική γραμμή και στηρίζουν Κασουλίδη. Χαρτοφυλάκια έχει εξασφαλίσει και η ΕΔΕΚ.
Δεν συνέβη το ίδιο με το Ευρωπαϊκό Κόμμα. Δήλωσε ότι δεν θα στηρίξει κανέναν από τους δύο υποψηφίους, γιατί διαφωνεί με την πολιτική τους στο Κυπριακό. Για τις προεκλογικές ανάγκες, οι Γ. Κασουλίδης και Δ. Χριστόφιας αποκήρυξαν το Σχέδιο Ανάν και τις παραλλαγές του και εμφανίζονται να αποδέχονται την πολιτική Παπαδόπουλου. Η πραγματικότητα, όμως, είναι διαφορετική. Οχι μόνο, επειδή ο πρώτος ευθέως και ο δεύτερος εμμέσως πλην σαφώς έλεγαν άλλα το 2004. Είναι κυρίως το γεγονός ότι ομιλούν κατά κόρον για λύση, χωρίς να έχουν προτείνει κάτι εναλλακτικό.
Με άλλα λόγια, παρά τις μεταξύ τους διαφορές και τις αλληλοκατηγορίες, οι μονομάχοι του δεύτερου γύρου έχουν έναν κοινό παρονομαστή: Είναι διατεθειμένοι να δεχθούν μία τέτοια λύση. Απ' αυτήν την άποψη, το μείζον πολιτικό διακύβευμα των προεδρικών εκλογών κρίθηκε στον πρώτο γύρο. Με τον αποκλεισμό του Τ. Παπαδόπουλου άνοιξε ο δρόμος για την επαναφορά μιας λύσης τύπου Ανάν.
Αμερικανοί και Βρετανοί
Το συγκεκριμένο Σχέδιο Ανάν μπορεί να είναι νεκρό, αλλά η λύση τύπου Ανάν ζει και περιμένει στη γωνία την ολοκλήρωση των εκλογών για να εμφανισθεί. Οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί δεν κρύβουν τον ενθουσιασμό τους, που βγήκε από τη μέση το εμπόδιο Τ. Παπαδόπουλος. Το ίδιο και ο Ταγίπ Ερντογάν. Το ενδιαφέρον είναι ότι τον ίδιο ενθουσιασμό δείχνουν και ουκ ολίγοι πολιτικοί στην Αθήνα. Είναι αυτοί, που ανιστόρητα και με περισσή επιπολαιότητα ισχυρίζονται ότι μία λύση τύπου Ανάν θα απαλλάξει την Ελλάδα από το βαρίδι του Κυπριακού!
Στην πραγματικότητα, θα συμβεί το ακριβώς αντίθετο. Ας παρακάμψουμε το γεγονός ότι μια τέτοια λύση θα ήταν αφόρητα ετεροβαρής κατά των Ελληνοκυπρίων. Ας παρακάμψουμε το γεγονός ότι υπερκυβερνήτες θα γίνονταν τρεις ξένοι δικαστές κι ότι η Τουρκία θα αποκτούσε δικαίωμα στρατιωτικής επέμβασης και στη νότια Κύπρο. Ας μείνουμε μόνο στο γεγονός ότι μία τέτοια λύση είναι συνταγή για πρόκληση κρίσης και νέων εθνοτικών αντιπαραθέσεων, οι οποίες αναπόφευκτα θα ενέπλεκαν και την Αθήνα.
Είναι αξιοσημείωτο ότι οι παράγοντες, που δεν κρύβουν τον ενθουσιασμό τους, έσπευσαν να ερμηνεύσουν την ήττα Παπαδόπουλου σαν πολιτική μεταστροφή των Ελληνοκυπρίων. Δηλαδή ότι αποδέχονται πια μία λύση τύπου Ανάν. Η αλήθεια είναι ότι οι Δ. Χριστόφιας και Γ. Κασουλίδης έκαναν τα πάντα για να αποσυνδέσουν την υποψηφιότητά τους από το Σχέδιο Ανάν και τις παραλλαγές του. Μπορεί η πρόκρισή τους στον δεύτερο γύρο να ανοίγει τον δρόμο για την προώθηση μιας λύσης τύπου Ανάν, αλλά οι Ελληνοκύπριοι δεν τους ψήφισαν γι' αυτό.
Γιατί έχασε ο Τάσσος Παπαδόπουλος
Το στρατηγικό σφάλμα του Τ. Παπαδόπουλου είναι ότι περιορίσθηκε σε μία αμυντική διαχείριση του «όχι». Στην προσπάθειά του να διατηρήσει την κυβερνητική συμμαχία με το ΑΚΕΛ ακολούθησε επαμφοτερίζουσα γραμμή. Με τη στάση του αυτή, αφενός δεν κεφαλαιοποίησε πολιτικά το 76% κι αφετέρου επέτρεψε στους αντιπάλους του να τον φθείρουν. Μη ταυτιζόμενος εξ αρχής με μία νέα στρατηγική για το Κυπριακό, επέτρεψε στους αντιπάλους του να υποκαταστήσουν το πραγματικό δίλημμα «λύση τύπου Ανάν ή όχι» από το ψευδές δίλημμα «λύση ή μη λύση». Δεν υπάρχει, όμως, γενικά λύση. Υπάρχει το πλαίσιο λύσης, που έχει διαμορφωθεί κάτω από τον -μάλλον παραπλανητικό- τίτλο «διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία». Οπως προαναφέραμε, ούτε ο Γ. Κασουλίδης ούτε ο Δ. Χριστόφιας έχουν προτείνει κάτι διαφορετικό.
Παρ' όλα αυτά, ο Τ. Παπαδόπουλος μάλλον δεν θα είχε αποκλεισθεί εάν είχε ακολουθήσει διαφορετική επικοινωνιακή πολιτική. Εάν, δηλαδή, δεν άφηνε την υποψηφιότητά του να πέσει θύμα της διάχυτης εντύπωσης πως θα είναι σίγουρα στον δεύτερο γύρο. Μία εντύπωση που καλλιεργήθηκε κι από τις δημοσκοπήσεις, που κατά κανόνα τον έδειχναν να τερματίζει πρώτος, έστω και με οριακή διαφορά.
Θεωρώντας δεδομένο ότι ο πρόεδρος θα είναι στον τελικό, πολλοί Ελληνοκύπριοι ψήφισαν στον πρώτο γύρο με βάση την παραδοσιακή κομματική τους τοποθέτηση, αφήνοντας για τον δεύτερο γύρο την ψήφο με βάση το εθνικό κριτήριο. Σε μία μικρή κοινωνία, όπως η ελληνοκυπριακή, τα κόμματα είναι σε μεγάλο βαθμό «φυλές». Η συνοχή τους στηρίζεται περισσότερο σε παραδοσιακούς δεσμούς και λιγότερο σε πολιτικά κριτήρια. Απ' αυτήν την άποψη οι Δ. Χριστόφιας και Γ. Κασουλίδης είχαν το πλεονέκτημα ότι εκκινούσαν από υψηλότερη βάση, αφού το ΑΚΕΛ και ο ΔΗΣΥ μοιράζονται πάνω από τα δύο τρίτα του εκλογικού σώματος. Αντιθέτως, ο Τ. Παπαδόπουλος υποστηρίχθηκε από τον κερματισμένο ενδιάμεσο χώρο.
Οι Ελληνοκύπριοι δεν μπορούν να πατούν πια σε δύο βάρκες
Το γεγονός ότι για πρώτη φορά το κομμουνιστικογενές ΑΚΕΛ κατεβάζει δικό του στέλεχος στις προεδρικές εκλογές δεν είναι άσχετο με την πολιτική αυτού του κόμματος στο Κυπριακό. Οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί, άλλωστε, κρίνουν όχι με ξεπερασμένες προκαταλήψεις, αλλά με κριτήρια ποιος είναι πλησιέστερα στην πολιτική τους.
Με τις κυπριακές εκλογές ισχύει το ουδέν κακόν αμιγές καλού. Η ήττα Παπαδόπουλου έχει και θετική πλευρά. Οι Ελληνοκύπριοι έχουν για πολλά χρόνια βολευτεί σε ψευδαισθήσεις. Πατούν σε δύο βάρκες. Από τη μία απορρίπτουν λύση τύπου Ανάν. Από την άλλη, όμως, επιμένουν στο μη ρεαλιστικό στερεότυπο της συμβίωσης με τους Τουρκοκύπριους σ' ένα ενιαίο κοινό κράτος.
Το πραγματικό δίλημμα είναι διχοτόμηση τύπου Ανάν ή διχοτόμηση που κατά το δυνατόν θα εξασφαλίζει τα συμφέροντα του κυπριακού Ελληνισμού. Δεν υπάρχει πια περιθώριο ούτε για να διατηρηθεί η σημερινή ασταθής ισορροπία της μη λύσης. Από τη στιγμή που η Κύπρος εντάχθηκε στην Ε.Ε., το Κυπριακό κατέβηκε οριστικά από το ράφι.
Σχέδιο λύσης
Ο άξονας Ουάσιγκτον - Λονδίνου είναι ήδη έτοιμος να σερβίρει -μέσω της Γραμματείας του ΟΗΕ- σχέδιο λύσης. Ο Αμερικανός Λιν Πάσκουε (βοηθός του Μπαν Κι Μπουν) θα επισκεφθεί στα μέσα Μαρτίου την Κύπρο, με σκοπό να δρομολογήσει τον νέο κύκλο διαπραγματεύσεων με βάση το Σχέδιο Ανάν.
Εάν οι Ελληνοκύπριοι την αποδεχθούν θα πληρώσουν αργότερα τις καταστροφικές συνέπειες. Εάν την απορρίψουν, η Δύση θα αναβαθμίσει και στη συνέχεια θα αναγνωρίσει το ψευδοκράτος. Το Κοσσυφοπέδιο έχει ανοίξει τον δρόμο. Ο μόνος τρόπος για να ξεφύγει ο κυπριακός ελληνισμός από τις συμπληγάδες είναι να αναζητήσει από μηδενική βάση ένα νέο πλαίσιο λύσης. Τέτοιο ενδεχόμενο, όμως, δεν υπάρχει στην ατζέντα. Δεν το έπραξε ο Τ. Παπαδόπουλος. Δεν αναμένεται να το πράξει ούτε ο διάδοχός του. Τόσο ο Δ. Χριστόφιας όσο και ο Γ. Κασουλίδης είναι προσανατολισμένοι αλλού.
"Η Καθημερινή"
24/02/2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου