Σαν σήμερα ακριβώς πριν από εβδομήντα ολόκληρα χρόνια, η Συμφωνία του Μονάχου, που συνυπογράφηκε από τους ηγέτες του "Άξονα" Χίτλερ και Μουσολίνι καθώς και τους τότε πρωθυπουργούς της Βρετανίας, Νέβιλ Τσάμπερλαιν και της Γαλλίας, Εντουάρ Νταλαντιέ, άνοιγε τον δρόμο για τον ακρωτηριασμό της Τσεχοσλοβακίας, προάγγελο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που έμελλε να ξεσπάσει μετά από μόλις έντεκα μήνες.
Ωστόσο, η φετινή επέτειος αποτελεί κάτι πολύ περισσότερο από αφορμή να επανέλθουν στο γεγονός οι επαγγελματίες ιστορικοί. Διότι, η Συμφωνία του Μονάχου, που έχει προ πολλού σημασιοδοτηθεί ως μια καταδικασμένη στην αποτυχία απόπειρα των δημοκρατιών της Δύσης να "κατευνάσουν" τη ναζιστική αδηφαγία, αντιμετωπίζεται από πολλές πλευρές ως πηγή άκρως επίκαιρων συμπερασμάτων.
Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι για τους αμερικανούς "νεοσυντηρητικούς", το "Μόναχο" αποδεικνύει, όπως ακούσθηκε πολλές φορές στο πλαίσιο του πολέμου "κατά της τρομοκρατίας", την αναγκαιότητα των προληπτικών πληγμάτων και την ανηθικότητα του κατευνασμού των "δυνάμεων του κακού". Είναι και το ότι τους τελευταίους μήνες οι ίδιοι πάνω κάτω άνθρωποι επικαλέσθηκαν το φάσμα του "Μονάχου" για να καταδικάσουν τη σχετική αδράνεια της Δύσης κατά την κρίση του Καυκάσου, την ώρα που η Μόσχα ανταποδίδει στα ίσα, αντλώντας από την κακόφημη Συμφωνία τα αντίθετα ακριβώς διδάγματα.
Ο αρθρογράφος της "Ουάσιγκτον Ποστ" Ρόμπερτ Κέιγκαν παρομοίασε ευθέως τις ρωσικές ενέργειες των περασμένο Αύγουστο με την κρίση του 1938, ενώ συνάδελφός του στους "Τάιμς του Λονδίνου" παρέβαλε τη μεσολαβητική προσπάθεια του Νικολά Σαρκοζί με τους πανηγυρισμούς του Τσάμπερλαιν άμα τη επιστροφή του από το Μόναχο.
Δεν ήταν η πρώτη φορά. Όταν το 1956 ο Αιγύπτιος πρόεδρος Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ εθνικοποίησε τη Διώρυγα του Σουέζ, μας θυμίζει ο Τζέφρι Ουίτκροφτ από στηλών της "Ουάσιγκτον Ποστ", ο ένας βρετανός πολιτικός μετά τον άλλο μιλούσαν για πρόκληση ανάλογη με αυτήν των Χίτλερ και Μουσολίνι, στην οποία ο τότε πρωθυπουργός Άντονι Ήντεν (που το 1938 είχε παραιτηθεί από υπουργός καταγγέλλοντας τον "κατευνασμό") αποφάσισε να απαντήσει με μια στρατιωτική επιχείρηση που κατέληξε στον εθνικό εξευτελισμό και στο τέλος της πολιτικής του σταδιοδρομίας.
Στην Κρίση των Πυραύλων του 1962, ο Τζον Κέννεντι είδε τον ίδιο τον στρατηγό ΛεΜέι να καταγγέλλει ως "κατευνασμό αντίστοιχο με του Μονάχου" την απροθυμία του να επιτεθεί στην Κούβα. Κλιμακώνοντας την αμερικανική στρατιωτική εμπλοκή στην Ινδοκίνα, ο διάδοχός του Λίντον Τζόνσον, δήλωνε ότι "δεν είναι ο τύπος του Τσάμπερλαιν".
Ενώ βομβάρδιζε τη Σερβία το 1999, ο Μπιλ Κλίντον αναρωτήθηκε "τι θα είχε γίνει αν κάποιος άκουγε τον Τσώρτσιλ και αντιστεκόταν νωρίτερα στον Χίτλερ;" (Όπου τον ρόλο του σύγχρονου Χίτλερ είχε αναλάβει ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Δεν πέρασε, ωστόσο, από το μυαλό του πρώην πλανητάρχη ότι το προηγούμενο του 1938 μπορούσε να ερμηνευθεί και αντιστρόφως, με την Σερβία σε ρόλο νέας Τσεχοσλοβακίας και τους Κοσοβάρους στο ρόλο των Σουδητών, της γερμανόφωνης μειονότητας που αποσχίσθηκε με τη στήριξη ξένων δυνάμεων…).
Στις μέρες μας ο Τζορτζ Μπους ο νεώτερος (ο οποίος έχει στο γραφείο του στον Λευκό Οίκο μια προτομή του Ουίνστον Τσόρτσιλ…) δεν κουράζεται να συγκρίνει με την αφροσύνη των προπολεμικών οπαδών του "κατευνασμού" κάθε ιδέα συνδιαλλαγής με τα "κράτη ταραξίες" και την "τρομοκρατία".
Το Ισραήλ, πάλι, που επείγεται για την ανάληψη δράσης ενάντια στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, δεν κουράζεται να ζωγραφίζει τον ιρανό πρόεδρο με τα χρώματα ενός νέου Χίτλερ, με τον οποίο κάθε διαπραγμάτευση είναι αδιανόητη.
Το κακό πρέπει να ξεριζώνεται στη ρίζα του, όσο είναι ακόμη καιρός και το φλέγον ερώτημα είναι κατά πόσον το καθεστώς Αχμαντινετζάντ είναι εφάμιλλο με το ναζισμό, διαπιστώνει εν περιλήψει σε άρθρο του, υπό τον τίτλο "Τα διδάγματα του Μονάχου", ο διευθυντής της Βιβλιοθήκης του Ιδρύματος Γιαντ Βάσεμ, Ρόμπερτ Ρόζετ.
Ωστόσο, τη δική της ανάγνωση των γεγονότων του 1938, εντελώς διαφορετική από αυτήν που κατέστη διαδεδομένη στη Δύση, προωθεί πλέον και η Μόσχα, η οποία, πολύ χαρακτηριστικά, μόλις δημοσιοποίησε τα σχετικά με τη Συμφωνία του Μονάχου έγγραφα των σοβιετικών αρχείων.
"Είναι αποτυχημένη πολιτική ο κατευνασμός οποιουδήποτε ακολουθεί επιθετική πολιτική, είτε είναι μεγάλος είτε μικρός" δήλωσε κατά την παρουσίαση των εγγράφων ο στρατηγός Λεβ Σοτσκόβ, πρώην στέλεχος των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών, υπαινισσόμενος ευθέως τον γεωργιανό πρόεδρο Σαακασβίλι. Και πρόσθεσε: "Οι ΗΠΑ θέλουν να κυριαρχήσουν στον κόσμο και δεν έχει από αυτή την άποψη σημασία αν ακολουθούν το μοντέλο του Χίτλερ ή του Μπους. Οι Ευρωπαίοι δεν έχουν αντιληφθεί ότι το σύστημα των μπλοκ δεν λειτουργεί πλέον. Αντί να χαλιναγωγήσουν τον επιτιθέμενο, τη Γεωργία, οι ΗΠΑ προωθούν την περικύκλωση της Ρωσίας".
Σε λιγότερο ηχηρούς τόνους, άλλοι Ρώσοι αναλυτές επισημαίνουν πως το πραγματικό νόημα της Συμφωνίας του Μονάχου ήταν ότι οι Δυτικές δυνάμεις ευελπιστούσαν να στρέψουν τη ναζιστική επιθετικότητα αποκλειστικά προς Ανατολάς. Ερμηνεύουν έτσι την Συμφωνία του Μονάχου ως ένα "πισώπλατο μαχαίρωμα" στη Σοβιετική Ένωση, η οποία, βάσει αυτής της λογικής, προφανώς δικαιώνεται για το δικό της "πισώπλατο μαχαίρωμα", τη Συμφωνία Μολότοφ-Ρίμπεντροπ (που προβάλλεται, με βάση και πρόσφατη σχετική απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου, ως παράδειγμα συνεργασίας και εξίσωσης ναζισμού και σταλινισμού).
Καταλήγει δε η ρωσική πλευρά με τη διαπίστωση ότι η Συμφωνία του Μονάχου κατέλυσε το μέχρι τότε σύστημα εγγυήσεων του Διεθνούς Δικαίου. Απηχώντας, έτσι, τις τρέχουσες καταγγελίες της Μόσχας μετά την ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου, ότι χωρίς ένα πλαίσιο καθολικής εφαρμογής, η μεταπολεμική διεθνοπολιτική τάξη τινάζεται στον αέρα.
Πηγή: www.skai.gr
30/09/2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου